PHP, web geliştirme dünyasında geniş bir kullanım alanına sahip güçlü ve esnek bir sunucu taraflı programlama dilidir. Özellikle dinamik web siteleri ve uygulamalar oluşturmak için tercih edilir. PHP’yi kullanırken, dilin temel söz dizimi kurallarını bilmek, hatasız ve işlevsel kodlar yazmak için gereklidir. Bu makalede, PHP’nin temel söz dizimi yapılarına ve kurallarına dair özgün bir bakış sunacağız.
1. PHP Kodlarının Başlatılması ve Kapatılması
PHP kodları, HTML ile iç içe kullanılabilen bir dildir. PHP kod bloğu, <?php ?>
etiketi içinde başlar ve bu blok kapanana kadar PHP kodları yürütülür.
<?php // PHP kodları buraya yazılır. ?>
PHP dosyaları, .php
uzantısıyla kaydedilir ve sunucu üzerinde çalıştırıldığında bu kodlar işlenir.
2. Yorum Satırları
PHP kodları içerisinde geliştiricilerin açıklamalar yapması veya kodları geçici olarak devre dışı bırakmak için yorum satırları kullanılabilir. Yorum satırları, kodun işleyişine etki etmez, sadece geliştiriciye yol gösterir.
- Tek satırlık yorumlar için
//
veya#
kullanılır:
######################################## Bu bir yorum satırıdır. # Bu da bir yorum satırıdır ########################################
Çok satırlı yorumlar ise /* ... */
arasında yazılır:
######################################## /* Bu çok satırlı bir yorumdur. */ ########################################
3. Değişken Tanımlama
PHP’de değişkenler $
sembolüyle başlar ve ardından bir isim gelir. Değişken isimleri harf ile başlamalıdır ve harf veya rakamlar içerebilir (alt çizgi de kullanılabilir). Ancak, PHP değişken isimleri büyük/küçük harfe duyarlıdır.
<?php $isim = "Ali"; // String türünde bir değişken $yas = 25; // Integer (tam sayı) türünde bir değişken $oran = 3.5; // Float (ondalık sayı) türünde bir değişken ?>
4. Veri Türleri
PHP, dinamik bir dildir; yani değişkenlerin türlerini önceden belirtmeye gerek yoktur. Ancak bilinen başlıca veri türleri şunlardır:
- String: Metin değerleri (
"Merhaba Dünya"
) - Integer: Tam sayılar (
25
) - Float: Ondalık sayılar (
3.14
) - Boolean: Mantıksal değerler (
true
,false
) - Array: Diziler (
[1, 2, 3]
) - Object: Nesneler (class yapılarıyla oluşturulur)
- NULL: Hiçbir değer içermeyen değişkenler.
5. Operatörler
PHP’de aritmetik, atama ve karşılaştırma işlemleri için çeşitli operatörler kullanılır. İşte bunlardan bazıları:
- Aritmetik Operatörler: Toplama (
+
), çıkarma (-
), çarpma (*
), bölme (/
), modül (%
).
<?php $a = 10; $b = 3; $toplam = $a + $b; // 13 $mod = $a % $b; // 1 (10'u 3'e böldüğümüzde kalan) ?>
Karşılaştırma Operatörleri: Eşittir (==
), denk değildir (!=
), büyüktür (>
), küçüktür (<
).
<?php $a = 5; $b = 10; $sonuc = ($a < $b); // true (5, 10'dan küçüktür) ?>
- Mantıksal Operatörler:
AND
(&&
),OR
(||
),NOT
(!
).
<?php $x = true; $y = false; $z = $x && !$y; // true (x doğru ve y yanlış ise, sonuç doğrudur) ?>
6. Kontrol Yapıları
PHP’de, belirli koşullara göre işlemler yapmak için kontrol yapıları kullanılır. Bunlar arasında if-else, switch-case gibi yapılar bulunur.
If-Else Yapısı:
<?php $yas = 18; if ($yas >= 18) { echo "Reşitsiniz."; } else { echo "Reşit değilsiniz."; } ?>
Switch-Case Yapısı:
<?php $gun = "Pazartesi"; switch ($gun) { case "Pazartesi": echo "Bugün Pazartesi."; break; case "Salı": echo "Bugün Salı."; break; default: echo "Geçersiz gün."; } ?>
7. Döngüler
Döngüler, belirli işlemleri tekrarlamak için kullanılır. PHP’de yaygın olarak kullanılan döngüler for
, while
ve foreach
döngüleridir.
For Döngüsü:
<?php for ($i = 0; $i < 5; $i++) { echo $i; } // Çıktı: 01234 ?>
While Döngüsü:
<?php $i = 0; while ($i < 5) { echo $i; $i++; } // Çıktı: 01234 ?>
Foreach Döngüsü:
Diziler üzerinde dolaşmak için foreach
döngüsü kullanılır.
<?php $dizi = [1, 2, 3, 4]; foreach ($dizi as $deger) { echo $deger; } // Çıktı: 1234 ?>
8. Fonksiyonlar
PHP’de işlevleri belirli görevleri tekrar tekrar yerine getirmek için fonksiyonlar kullanılır. Fonksiyonlar function
anahtar kelimesi ile tanımlanır.
<?php function selamVer($isim) { echo "Merhaba, $isim!"; } selamVer("Ali"); // Çıktı: Merhaba, Ali! ?>
9. PHP’de Hata Yönetimi
PHP’de hataların yakalanması ve yönetilmesi için try-catch
yapısı kullanılabilir.
<?php try { // Hata oluşturabilecek kod throw new Exception("Bir hata oluştu."); } catch (Exception $e) { echo "Hata: " . $e->getMessage(); } ?>
Sonuç
PHP’nin söz dizimi, öğrenmesi kolay ve anlaşılır kurallar içerir. Basit yapılarla başlayan bu dil, güçlü kontrol yapıları, döngüler ve fonksiyonlarla geliştiricilere dinamik web uygulamaları oluşturma imkânı sunar. PHP söz dizimini iyi bir şekilde kavradığınızda, bu dilde başarılı projeler geliştirebilir ve geniş web dünyasında etkili işler çıkarabilirsiniz.